OSMANİYE’de Hacer Cafri (73), 66 yıldır kentin coğrafi işaretli ürün olan Karatepe kilimlerini dokuyor. Cafri, doğal kök boyalarla hazırlanan ve tezgahlarda üretilen kilim dokumayı gelecek kuşaklara aktarmak istediğini belirterek, “El emeği göz nuru, sağlığım el verdiği sürece kilim dokumaya devam edeceğim” dedi.
Kadirli ilçesi Karatepe köyünde yaşayan Hacer Cafri, 7 yaşındayken annesi ve ablalarından kilim dokumasını öğrendi. Kilim dokumayı 66 yıldır sürdüren Cafri, 1972’de kurulan ve halen faaliyetlerine devam eden Karatepe Kilim Kooperatifi aracılığıyla da dokuma sanatını yaşatıyor. Osmaniye’nin kültürel mirası ve el emeği göz nuru olan ve 2021 yılında da tescil alan Karatepe kilimleri, yüzyıllardır aynı yöntemle yapılarak dokunuyor. Doğal kök boyalarla hazırlanan ve dokuma tezgahlarında hazırlanan el emeği göz nuru Karatepe kilimleri Osmaniye’nin ulusal ve uluslararası tanıtımında önemli bir rol üstleniyor.
‘ÇOK KİLİM DOKUDUM’
Hacer Cafri, kilim dokumaya 7 yaşında başladığını ve Osmaniye dışında kilim dokumak için kooperatife gelen çok sayıda kişiye kilim dokuma sanatını öğrettiğini söyledi. Annesinin kilim dokuma ustası olduğunu ifade den Cafri, “Annem, ablalarımla kilim dokurdu. Ben de yanlarında bu sanatı öğrendim. Sonra ablalarım evlenip gittiler. Annemle hep kilim dokudum. Şimdiki gibi o zamanlar kooperatif falan yoktu. Biri gelir ‘Bize kilim doku’ derdi. Parasıyla dokur, satardık. Sonra ben evlendim, buraya gelin geldim. Teyzemin oğlu olan kaynım, Karatepe Kilim Kooperatifi’ni kurdu. Burada da çok kilim dokudum” dedi.
‘KOOPERATİF SAYESİNDE ÇOK KİŞİ KİLİM DOKUMA SANATINI ÖĞRENDİ’
Karatepe kilimlerinin zamanla çok ünlendiğini belirten Cafri, birçok sanatçının da köye gelerek kilim dokuduğunu ve onlara öğrettiğini söyledi. Cafri, “Kooperatif kurulduktan sonra buraya sanatçılarımızdan Türkan Şoray geldi, kilim dokudu. Diğer yandan Belkıs Akkale geldi. O da kilim dokudu, buraları gezdi, gitti. Tabii zamanla Karatepe kilimimiz ünlendi. Kaynım, dokuduğumuz kilimleri dış ülkelere götürdü, oralarda da sattı. Kök boyaları için dağlardan çam kabuğu ve zakkum gibi bitkilerden kesip getirdik. Koca koca kazanlarda kaynatıp ipleri boyadık. Hepsini kendi ellerimizle yaptık. Şu anda çevre köylerde kooperatif sayesinde çok sayıda kilim dokuma tezgahları kuruldu. Oralarda da kurslar verilip kilim dokuma sanatı öğretildi. Kooperatif sayesinde çok kişi faydalandı, halen de faydalanıyor” diye konuştu.
‘KİLİM DOKUMAYI ÖĞRENEN BİR KİŞİ AİLESİNİ GEÇİNDİRİR’
Kilim dokumanın öyle bakıldığı gibi zor olmadığına değinen Hacer Cafri, “Zor gibi ama tezgahın başına oturup dokumaya başlarsan hiç zor değil. Şurayı da doldurayım, şu nakışı yapayım derken bakıveriyorsun bitiveriyor. Kolay, zor değil. Parası da bol, kilim dokumayı öğrenen bir kişi ailesini de geçindirir. Benim kocam öleli 40 sene oldu, 4 çocukla kaldım. Ben çocuklarımı kilim dokuyarak kazandığım parayla büyüttüm. Bir kilimi ben 4 günde bitirirdim. Kilim dokumak çok güzel, bir sanat. Ama şimdi çok kilimler dokunuyor, çok kursları var. Bugüne kadar çok kişiye kilim dokuma sanatını öğrettim. Kars’tan, Uşak’tan, Çıldır’dan kilim dokumayı öğrenmek için çok gelen oldu. Hepsine de kilim dokuma sanatını öğrettik” ifadelerini kullandı.
‘EN BÜYÜK ÖZELLİĞİ ATKISI VE ÇÖZGÜSÜNÜN YÜN OLMASI’
Karatepe Kilim Kooperatifi Başkanı Yüksel Cafri ise Karatepe kiliminin özelliği ve tarihçesi ile ilgili, “Karatepe kilimi 1972 yılında kurulan kooperatif ile başlıyor. Daha önce Hitit döneminde bu yörede dokunan kilimlerin aynısını, kooperatif vasıtasıyla şu anda da dokuyoruz. Kilimimiz en büyük özelliği ise atkısı ve çözgüsünün yün olmasıdır. Boyayı biz kendimiz yapıyoruz. Ana maddemiz olan yün iplerimizi kök boya usulü ile kendimiz boyuyoruz. 2020 yılının 12’nci ayında Türk Patent Kurumuna biz müracaatımızı yaptık ve çok kısa bir zamanda 6 aylık bir sürede 2021 yılının Haziran ayında onaylandı, coğrafi işaret belgesi Karatepe kilimi olarak şu anda tescil belgemizi almış bulunmaktayız. Karatepe kiliminin en büyük özelliği de deseninin bu yöreye ait olması ve rengini vermemesidir” dedi.
